Het Nieuwe Instituut

De geschiedenis van de 100 meter sprint fungeerde als uitgangspunt voor een onderzoek naar de symbolische betekenis die de atleten voor grote groepen mensen hebben gekregen. Via het podium van de Spelen kunnen atleten tot de ultieme vertegenwoordigers worden van hun natie, herkomst, levensovertuiging, ideologie, sekse of seksuele voorkeur. Zeker sinds de Olympische Spelen in de loop van de 20ste eeuw steeds meer media-aandacht trokken, heeft de 100 meter sprint als geen ander evenement de aandacht gevestigd op de voorbeeldrol van de individuele sportman en sportvrouw.

Voor het samenstellen van 51 Sprints is een grote hoeveelheid onderzoeksmateriaal verzameld. Soms kon dat materiaal – zoals de beelden van 51 opeenvolgende finales – direct in één van de vijf verhaallijnen van de documentaire worden verwerkt. Maar veel achterliggend onderzoek kreeg geen plaats in het uiteindelijke product. In dit magazine, dat de opbouw van de webdocumentaire volgt, is het allemaal samengebracht.

Idealistische motieven lagen ten grondslag aan de start van de moderne Olympische Spelen. Vanuit het idee van universele menselijke gelijkwaardigheid moest sport bijdragen aan de internationale verbroedering. Toch ging het bij het deelnemersveld van 1896 uitsluitend om een elitair, blank gezelschap mannen uit een klein aantal geïndustrialiseerde landen. Voor vrouwen, arbeiders en niet-blanken was geen plaats. Zij werden gadegeslagen door een al even selectief publiek.

Mede onder invloed van de groeiende betekenis van de media is dit beeld ingrijpend veranderd. Inmiddels zijn er meer deelnemende nationale Olympische Comités dan er landen op de wereld zijn. De complete wereldbevolking is tijdens de Olympische Spelen op enigerlei wijze vertegenwoordigd. De symbolische waarde nam daardoor sterk toe. Steeds weer andere groepen toeschouwers kunnen zich met de prestaties van afzonderlijke atleten identificeren.

Dat effect werd recent nog versterkt door de opkomst van nieuwe media die het aantal kanalen en platforms waarop de sporter zich kan manifesteren – en zo invulling kan geven aan zijn of haar voorbeeldrol – aanmerkelijk hebben verbreed.